Musea, galeries en andere kunstruimtes werden door de coronacrisis gedwongen de deuren te sluiten en hun toevlucht te nemen tot digitale middelen. De online tentoonstellingen en videorondleidingen staken in overvloed de kop op. Kunst is natuurlijk al langer online aanwezig. Galeries sluiten verkopen via digitale platformen als Artsy, curatoren gaan steeds vaker op zoek naar nieuw talent via Instagram. Welke plaats heeft deze ‘digitale kunstwereld’ echt? Heeft de digitale revolutie ons kijken naar kunst gewijzigd? Kan een virtuele expo inderdaad een fysieke ervaring vervangen?

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in H ART #203, mei 2020.

De afgelopen 20 jaar heeft Kris Martin (°1972) een stevige internationale carrière uitgebouwd. Voor het eerst krijgt hij in ons land een retrospectieve. De tentoonstelling in S.M.A.K. is perfect getimed tijdens het Van Eyck-jaar: Martin ging doorheen zijn oeuvre al meerdere keren in dialoog met Van Eyck. 

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in Openbaar Kunstbezit Vlaanderen 2020.1, april-mei 2020.

Foto: © Saskia Vanderstichele

Working almost exclusively with graphite on paper, Denitsa Todorova creates an abstract world of soft strokes in shades of black and grey. With a unique approach to her medium, she offers the viewer a veil, a passage to myriad possible meanings and dialogues, bound to trigger one’s imagination.

The artist has discovered for herself an inverted technique: first, she completely covers her paper in graphite powder. Then, she carefully starts erasing this black surface, so that a meticulously crafted image appears. ‘The results of my work might seem abstract and filled with coincidences, but for me they are really structured. I have a clear vision in my mind of what the image will look like, and I have to be very careful not to erase too much or too little. It’s a very time-consuming practice.’ There is space for a playful element in the shape of the paper, which is determined in advance, but is not necessarily cut off straight. This gives the final work a strongly individual, structural character.

Het kunstenaarsatelier: de plek waar het allemaal gebeurt. De plek achter de schermen, waar de kunstenaar inspiratie vindt, koortsachtig werkt en tot rust komt. Welke objecten verzamelt een kunstenaar om zich heen, uit noodzaak of uit genegenheid? In deze reeks selecteert Tamara Beheydt voorwerpen uit een snapshot van een atelier en gaat op zoek naar de verhalen erachter. Deze keer: Bram Kinsbergen.

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in Kunstletters #009 (apr./jun. 2020). Bestel op www.kunstletters.be.

​

Foto: © Julie Van Kerckhoven.

Op donderdagavond 5 maart opende Gommaar Gilliams (1982) een tentoonstelling bij De Buck Gallery in New York, op de zaterdagmiddag nadien bij Gallery Sofie Van de Velde in Antwerpen. De twee tentoonstellingen Always Been Told (in New York) en In the Ballpark (in Antwerpen) vertellen aparte verhalen, maar borduren verder op motieven die hij al langer verkent.

Toen Gommaar Gilliams in 2016 afstudeerde als master in de schilderkunst nam zijn carrière als kunstenaar vrij snel een internationale vlucht, nadat hij door zijn mentor Koen van den Broek geïntroduceerd werd bij De Buck Gallery in New York. “In maart 2018 kreeg ik er mijn eerste solotentoonstelling. Ongeveer tegelijk begon ik samen te werken met Sofie Van de Velde. Beide galeries zijn zeer belangrijk voor mijn ontwikkeling. Ze werken allebei naar een groter verhaal toe met mij, en verdedigen een sterk geloof in mijn oeuvre.”

​

“De nieuwe werken gaan verder op reeksen die ik maakte in The Cabin, een kunstenaarsresidentie in Los Angeles, waar ik in 2019 verbleef. Je zou misschien kunnen zeggen dat de reeks in Antwerpen melancholischer van aard is, en die in New York wulpser, verleidelijker. Maar eigenlijk hebben ze dezelfde fundamenten.”

​

Ook H ART is niet gespaard door het coronavirus. Nummer #202 (april 2020) verschijnt enkel online.

Foto: Jean-Pierre Stoop

In de rubriek STROOMOPWAARTS verkent Tamara Beheydt de Belgische hedendaagse kunst. Haar oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze maand: Jean Schwind bij PLUS-ONE Gallery.

​

Is het wat onconventioneel om in deze rubriek over jonge, opkomende kunstenaars iemand te bespreken die al 35 jaar overleden is? Wellicht wel. Onconventioneel is echter ook het relatief kleine oeuvre van Jean Schwind (1935-1985), een Belgische kunstenaar die meer erkenning verdient. 

​

Jean Schwind, die geboren werd als Jean Warie, had geen typische loopbaan voor een kunstenaar. Zijn vader was architect, maar Schwind studeerde Romaanse talen aan de universiteit van Gent. Aan het einde van de jaren 1960 werd hij uitgever van kunstboeken, en richtte hij mee een galerie op in Brussel: Fitzroy. Daar toonde hij in 1969 voor het eerste zijn kunst. Hij exploreerde de kunstwereld nog even verder, tot hij in 1976 alweer besloot zijn carrière te beëindigen – met een nep bericht over zijn eigen overlijden.  

​

One night only

​

PLUS-ONE Gallery toont een reeks erotische werken op papier van Schwind. Ze hebben verschillende formaten en thema’s, maar allemaal zijn ze in een diep en gloeiend rood geschilderd. De grotere werken tonen verschillende menselijke figuren op het voor- en achterplan, met elkaar verweven in erotische houdingen en seksuele praktijken. 

Het S.M.A.K. in Gent heeft sinds 2018 een werk van de Libanese kunstenaar Charbel-joseph H. Boutros (1981) in zijn collectie. Nu heeft hij er een solotentoonstelling, zijn eerste in een Belgisch museum en zijn grootste in Europa tot nu toe.

Op 17 oktober 2019 opende in het Beirut Art Center een solo van Boutros, in het kader van Home Works 8, een driejaarlijks kunstevenement. Diezelfde avond betekende de start van protesten en betogingen tegen de regering in Libanon. Het Beirut Art Center besloot de tentoonstelling ‘onbeperkt uit te stellen’, bij wijze van steun aan de manifestaties, die nog steeds voortduren.

​

“De kern van die tentoonstelling komt nu terug in S.M.A.K. Als een soort hommage, zeg maar. In de centrale ruimte staat An Artwork That Is Shown Close To The Model Of The Unrealized Project Where Ideally That Work Should Be Shown. In een kleine glazen bol wordt een traan uit het linkeroog van mijn galeriehouder vermengd met water uit de Atlantische Oceaan. Daarnaast staat een maquette van een ideaal museum: de perfecte plaats om dit kunstwerk te tonen. Maar het zal altijd ongerealiseerd blijven.”

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in H ART #201,

maart 2020.

Foto © S.M.AK.

Zeven jaar lang was Keteleer Gallery op twee locaties in de Leopoldstraat in Antwerpen gevestigd. Na hun verhuizing opent Lode Geens in één van die panden zijn nieuwe galerie Corridor.

Aanvankelijk had hij zijn oog op een ander pand laten vallen: een lange, nauwe ruimte. Vandaar de idee voor de naam Corridor. Toch viel de uiteindelijke keuze op een van de twee panden die van 2012 tot september 2019 door Keteleer Gallery werden gebruikt. Ideaal, volgens Geens: “Alles is hier perfect in orde om kunst te tonen. Het is niet te groot en bovendien heb ik een goed huurcontract.”

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in H ART #201,

maart 2020.

Foto: © Werner Mannaers

Toeterende auto’s, ratelende treinen, zoemende computers en toestellen, rinkelende telefoons en jingles van sms’jes, Messengerberichtjes en meldingen van de nieuwsapp. Waar vinden we ooit nog stilte? Bij Geukens & De Vil zoekt curator Lien Craps rust in de kunst.

​

Al zes jaar is Lien Craps assistente bij Geukens & De Vil in Antwerpen. Voor haar eerste tentoonstelling als curator gaven de eigenaars van de ruimte, Marie-Paule De Vil en Yasmine Geukens, haar carte blanche. Craps merkte in haar eigen omgeving en leefwereld een steeds dringendere nood aan stilte en rust op, even ontsnappen aan het hectische, 21ste-eeuwse leven. Ze stelt een tentoonstelling samen die op verschillende manieren rust verbeeldt of teweegbrengt.

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in H ART #201,

maart 2020.

Foto: © Geukens & De Vil

In de rubriek STROOMOPWAARTS verkent Tamara Beheydt de Belgische hedendaagse kunst. Haar oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze maand: Felicity Hammond bij Extra City.

​

In een video-interview uit 2019 vertelt Felicity Hammond hoe ze haar buurt in het zuidoosten van Londen ziet veranderen. Enerzijds vindt ze een grote schoonheid terug in vervallen fabrieksgebouwen. Anderzijds legt ze in haar multimediaal werk de gentrificatie van de omgeving vast.

Vooral vanaf 2012, in de aanloop naar de Olympische Spelen in Londen, zag ze grote veranderingen in haar omgeving én haar werk. De fabrieken waar haar familie ooit werkte, verdwenen en moesten langzaam het veld ruimen voor nieuwe behuizing. Daar ligt de basis van Hammonds interesse in de digitale beelden die de toekomstige architectuur van een stad adverteren. Ze moeten de voorbijganger verleiden, naar deze ideale stedelijke residentie doen verlangen.  

​

Foto © Felicity Hammond

In ‘Narcissus?’ toont Base-Alpha Gallery zes jonge kunstenaars die hun lichaam inzetten als medium. Los van het thema, is vooral de keuze van kunstenaars verrassend. Geen van de zes is namelijk door de galerie vertegenwoordigd.

Wellicht een verstandige keuze, dat vraagteken achter Narcissus, een geladen naam. Narcissus is een figuur uit de Griekse mythologie die, als gevolg van een vloek, verliefd werd op zijn eigen reflectie. De mythe is de aanleiding, maar niet de kern van de presentatie. Ook zelfliefde dekt de lading niet. De werken van Flor Maesen, Wobbe Micha en Benny Van de Meulegracht-Vranckx handelen onder meer over het ego. De ijdelheid in onze huidige cultuur is een aanwezig thema, maar ook de zoektocht naar identiteit is hier belangrijk.

​

Foto © Flor Maesen

Van donderdag 13 tot zaterdag 15 februari vindt in Campo Victoria en Kunsthal Gent het festival Enter Through The Void, Exit Through The Gift Shop plaats. De bezieler: Laurens Mariën (1990), die onder de naam Nein optreedt als kunstenaar-curator. Een gesprek over (liever niet) in hokjes denken, het huidige kunstenlandschap en over tentoonstellen als kunstvorm.

​

Campo Victoria in Gent wordt omgetoverd tot een resort: wellness center, beauty spa met jacuzzi’s en cinema. De titel komt van twee films: enerzijds Enter The Void van Gaspar Noé, anderzijds Exit Through The Gift Shop, over Banksy. “Eerst stap je een leegte binnen, en buitengaan doe je uiteraard langs de winkel, zoals dat overal gaat. Beide zijn in dit geval artistieke installaties. Het festival gebeurt daartussen.”

​

Ontmoetingsplek

De geboekte artiesten zijn relatief jong, en niet in één categorie te vatten. “Ik hou niet zo van hokjes denken,” zegt Mariën. “Dat zie je in mijn eigen praktijk: ik ben actief als kunstenaar, curator, organisator, muzikant en performer. Ik kan van alles wat, maar ben nergens in gespecialiseerd. De verschillende werelden waarin ik werk komen samen en verrijken elkaar.”

​

In Kunsthal Gent slaat hij twee vliegen in één klap: “Overdag zie je een visuele installatie met tenten, door verschillende kunstenaars gemaakt, sommige specifiek voor dit project. ’s Avonds verandert de hal in de leefruimte van de deelnemende buitenlandse artiesten van Enter Through The Void, Exit Through The Gift Shop. Als slaapplaats zijn de tenten heel eenvoudig, maar het gaat me vooral om het samenbrengen van de kunstenaars: hopelijk hebben ze boeiende gesprekken en smeden ze banden.”

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in H ART #200,

februari 2020.

Foto Beauty Kit Spa © Isabel Burr Raty

Wie de website van Kris Van Dessel opent, ziet een geluidloos slow motion filmpje van mensen die over het voetpad lopen in een straat in New York. Dit beeld kenmerkt het werk van de kunstenaar: het is een schijnbaar willekeurig snapshot van het dagelijks leven –een constante stroom aan informatie –een toevallige ontmoeting –een oneindige loop van passages –een netwerk van ideeën en betekenissen. Het filmpje doet enigszins denken aanscènes uithet legendarische‘Koyaanisqatsi’(Godfrey Reggiomet muziek van Philip Glass, 1982), waarin devertraagde beelden en een trance-opwekkende soundtrack een heel unheimlichgevoel evoceren.

Sinds Van Dessel in 2018 zijn fysieke atelier definitief vaarwel zei, vormt zijn website zijn dagelijkse werkplek en digitale stockageruimte. Hij bewaart er een nauwgezet en consequent archief, dat voor zijn publiek vrij te consulteren is. Met een dergelijke radicale stap daagt hij zichzelf uit, blijft hij alert. Het laat hem toe zijn positie en een belangrijke parameter van het kunstenaarschap –het atelier –in vraag te stellen.

De meeste werken van Guðný Rósa Ingimarsdóttir (°1968) lijken op het eerste zicht heel minimalistisch. Een wit vlak met wat vlekjes en woorden. Het is pas bij een blik van dichtbij, dat ze iets van zichzelf vrijgeven. De in IJsland geboren kunstenaar kwam in 1994 naar Brussel, waar ze nu woont en werkt. Zowel in België als in haar geboorteland is ze aanwezig in de kunstscène. Doorheen de jaren heeft ze een divers, maar tegelijk consequent oeuvre opgebouwd.

​

Hoewel papier meestal de drager is, is Ingimarsdóttir een multimediale kunstenaar. Ze maakt ook sculpturen, installaties en zelfs geluidswerken. In haar werken op en met papier, gebruikt ze steeds verschillende, doorgaans al eerder gebruikte of gevonden documenten. Die verbindt ze steeds in meerdere lagen. Het materiaal draagt al een geschiedenis mee, die voelbaar is in het kunstwerk. Zo bewaart ze briefwisselingen van haar familie, maar evengoed figureren ook boodschappenlijstjes of huistaken van haar kinderen in haar werk. Elementen ervan schemeren door in het resultaat: een losse zin, enkele cijfers, of wat oude potloodlijnen. Soms staat het werk er vol van, andere keren zien we slechts een minimaal spoor van eerder gebruik Daarnaast gebruikt ze gedrukte of geschreven tekst, verf, inkt, Arabische gom en zelfs naald en draad op het papier.

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in COLLECT, editie februari 2020.

De Duitse kunstenaar Jonathan Meese viert zijn 50ste verjaardag met een tentoonstelling bij Tim Van Laere Gallery. Zijn kunst zit vol religieuze en politieke symbolen, maar Meese is ervan overtuigd dat kunst de politiek overstijgt.

​

Voor het gesprek poseert Jonathan Meese (50) voor enkele foto's op het dak van de nieuwe galerie van Tim Van Laere, in de Antwerpse wijk Nieuw Zuid. Er staan drie bronzen beelden van hem. De kunstenaar bracht een speelgoedpistooltje mee en neemt allerlei heldhaftige houdingen aan. Hij amuseert zich duidelijk te pletter.

​

Of hij ooit boos is, vragen we even later. Galeriehouder Tim Van Laere, die Meese al tien jaar vertegenwoordigt, antwoordt eerst. 'Op mij of op zijn medewerkers is hij nooit boos, maar hij kan zich weleens opwinden als het over de politiek gaat.' De kunstenaar vult aan: 'Met mijn moeder heb ik af en toe ruzie, maar dat leggen we altijd snel bij, meestal met een wijntje.'

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in De Tijd, 23 januari 2020. 

​

Foto © Tim Van Laere Gallery

In mei vulde hij de ruimte van Trampoline Gallery bijna volledig met een in koper geslagen ‘meteoriet’. De tentoonstelling, die Marius Ritiu (°1984) onder de naam Sisyphus Gallery organiseerde met curator en galeriehouder Simon Delobel, bleek het eerste deel in een groeiende reeks.

‘We laten deze meteoriet staan ‘until the rock stops rolling’,’ klonk het toen nog. Inmiddels verdween de Roemeens-Belgische Marius Ritiu enkele maanden naar New York, waar hij een andere meteoriet van acht meter hoog plantte in het Socrates Sculpture Park. En nu Simon Delobel de deuren van Trampoline Gallery definitief achter zich dichttrekt en een nieuwe ruimte opende in de Maanstraat in Antwerpen (vandaar de naam, Moonstreet), exposeert Ritiu daar het derde luik in zijn Sisyphus Gallery project.

​

‘Highway to the Moon’ heet de presentatie in de nieuwe galerie. Opnieuw een referentie aan het heelal en opnieuw is er een meteoriet te zien. Ritiu haalde de sculptuur van de eerste tentoonstelling uit elkaar om die in een nieuwe vorm tussen twee muren achter het huis te laten zweven. Een enorme brok koper, vol spanning en poëzie: vallend als een meteoriet, maar tegelijk ook onaantastbaar door de zwaartekracht, zoals een meteoriet in de ruimte.

In de rubriek STROOMOPWAARTS verkent Tamara Beheydt de Belgische hedendaagse kunst. Haar oog valt op kunstenaars die, klimmend naar de top, tegen de stroom in durven gaan: met verrassende onderwerpen, met vernieuwende technieken of met pertinente vragen. Deze maand: Joost Vandebrug bij Ingrid Deuss Gallery.

​

Zes jaar lang volgde en documenteerde Joost Vandebrug (1982) het leven van Nicu. Door de ogen van die Roemeens dakloze jongen ervaarde de fotograaf en videomaker het bestaan van straatkinderen in Boekarest, waar hij zich tussen 2011 en 2018 in onderdompelde.

Met deze ervaring en talloze beelden op zak, creëerde Vandebrug een documentairefilm, een reeks kleurenfoto’s en een reeks zwart-wit foto’s. Die laatste serie is te zien bij Ingrid Deuss Gallery in Antwerpen. De première van de film, in november 2019 in het Concertgebouw in Brugge, werd vergezeld van een presentatie van de kleurenfoto’s. De jongeren die Vandebrug volgde, leven onder de hoede van een man die zichzelf Bruce Lee noemt. Dat pseudoniem was de aanzet voor de titel van de film, Bruce Lee and The Outlaw, en geeft de personages een stoutmoedig karakter, alsof ze de hoofdrol in een actiethriller spelen. Het klinkt speels, maar stemt ook tot nadenken over de gevaarlijke omstandigheden waar de personages mee te maken krijgen.

​

Foto: © Joost Vandebrug

Het kunstenaarsatelier: de plek waar het allemaal gebeurt. De plek achter de schermen, waar de kunstenaar inspiratie vindt, koortsachtig werkt en tot rust komt. Welke objecten verzamelt een kunstenaar om zich heen, uit noodzaak of uit genegenheid? In deze reeks selecteert Tamara Beheydt voorwerpen uit een snapshot van een atelier en gaat op zoek naar de verhalen erachter. Deze keer: Babs Decruyenaere.

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in Kunstletters #008 (jan./mrt. 2020). Bestel op www.kunstletters.be.

​

Foto: © Julie Van Kerckhoven.

​

- Koen Van Boxem en Tamara Beheydt - 

​

De Nigeriaanse kunstenares Otobong Nkanga grossierde dit jaar in artistieke prijzen. In februari won ze de Ultima voor beeldende kunst van de Vlaamse Gemeenschap. ‘Altijd leuk als je wordt erkend in de plaats waar je woont’, zegt ze.

​

De vraag voor het interview met Otobong Nkanga (45) werd gesteld op 22 november. Haar Nederlandse echtgenoot Wim van Dongen reageerde meteen. ‘We hebben één dag in december vrij, de 17de. Als het voor u dan past bij ons thuis in Antwerpen, kan het voor ons ook.’ Druk druk druk dus. Eind november reisde Otobong Nkanga naar Kaapstad, waar ze een tentoonstelling opende. Te bezoeken tot 23 februari. Naar Tate St Ives in Engeland kunt u ook nog voor een andere tentoonstelling van de kunstenares. Maar dan moet u snel zijn. Zondag sluit ze.

​

‘Waar we dit jaar allemaal niet zijn geweest. Niet normaal’, zucht Van Dongen die 17de december. ‘Gisteren waren we nog in Bochum, waar Otobong de Pieter Weiss Preis in ontvangst mocht nemen. We zijn met de Flixbus van Duitsland naar hier gekomen.’

​

Hoe speciaal was 2019, vragen we Otobong Nkanga. ‘Elk jaar is speciaal’, zegt ze. ‘Maar je hebt het over de onderscheidingen? Ik was zeven keer genomineerd dit jaar. Ik heb er vijf gewonnen. Dat is wel uitzonderlijk, ja. Ik ben heel blij met de tweejaarlijkse Pieter Weiss Preis. Die bestrijkt het hele cultuurveld, niet alleen beeldende kunstenaars. Op de erelijst prijken ook enkele van mijn grote voorbeelden: Hans Haacke en Rosemarie Trockel.’

​

‘Maar ik was ook blij met de Ultima, hoor. Ik had die totaal niet verwacht. Het is leuk erkenning te krijgen in het land waar je woont. Op zich lig ik niet wakker van prijzen. Het geld is soms meegenomen. Je kan het investeren in nieuwe projecten. En je krijgt de kans je werk tentoon te stellen.’

​

Dit is een publicatie in print. De volledige versie is te vinden in De Tijd, 2 januari 2020. 

Foto: ©Katrijn van Giel.